خاطرات ناصرالدین شاه از سفر اول به فرنگ

سفرهای ناصرالدین شاه به قدری جالب هستند که تقریبا همه‌ی مردم حداقل شنیده‌اند که وی به فرنگ ‏رفته بود و اتفاقات زیادی در آنجا برایش افتاد. پیش از ناصرالدین شاه هیچ کدام از شاهان ایرانی به کشوری ‏با دین مسیحیت حتی قدم نگذاشته بودند. بنابراین این موضوع سفرهای ناصرالدین شاه به فرنگ را ‏جذاب‌تر هم کرده‌اند. ‏
ما نیز قصد داریم در این مطلب از وبلاگ گردشیران خاطرات ناصرالدین شاه از سفر اول به فرنگ را ‏برایتان شرح دهیم. در ادامه همراه ما باشید و این داستان را بخوانید. ‏

مقدمات سفر اول ناصرالدین شاه به فرنگ

سفر اول ناصرالدین شاه به فرنگ در سال 1873 اتفاق افتاد، یعنی 25 سال بعد از سلطنت خودش که به ‏جای محمد شاه، پدرش بر تخت نشسته بود. او قصد داشت در این سفر از روسیه، آلمان، بلژیک، انگلستان، ‏فرانسه، سوئیس، ایتالیا و اتریش دیدن کند. بنابراین رفتن به این کشورها آن هم در آن زمان اصلا کار ‏خیلی ساده‌ای نبود. ‏
زیرا وی سال‌ها بود که بر تخت نشسته بود و قصد داشت در 43 سالگی مدت زیادی کشور را ترک کند، این ‏کار مشکلات زیادی برای سیاست کشور داشت. همچنین نزدیکان شاه دوست نداشتند که تفکرات غربی او ‏را تحت تاثیر قرار دهند، بنابراین مخالفت‌های زیادی با این سفر شد. البته افرادی مثل میرزا حسین خان ‏مشیرالدوله، راضی به این سفر بودند و سعی داشتند او به فرنگ برود.‏

‏ ‏
همراهان سفر اول ناصرالدین شاه به فرنگ

با وجود تمامی موانع، نهایتا در 19 آوریل در سال 1873، او با همراهان زیادی از تهران راهی اروپا شد. وی ‏این سفر را از دریای خزر و ساحل بندر انزلی شروع کرد. البته پیش از آن حدود 4 هفته طول کشید تا آنها ‏کوه‌های صعب‌العبور البرز را پشت سر بگذرانند و به آنجا برسند. در خاطرات سفر ناصرالدین شاه آمده که ‏حدود 100 نفر همراه وی بودند و وارد کشتی شدند، آنها در کنار افراد دیگری که می‌خواستند برای بار اول ‏به خارج از کشور بروند، نشستند. ‏
تمامی این افراد مرد بودند، به جز سه ندیمه و سوگلی او که شاه را در طی سفر همراهی می‌کردند. ‏همراهان اصلی شاه میرزاحسین خان مشیرالدوله نخست وزیر، 12 وزیر، شاهزاده، عموی شاه و برادرخوانده ‏وی نیز بودند. جهت امنیت سفر اول ناصرالدین شاه به فرنگ، 6 ژنرال ایرانی و 1 اتریشی هم بودند تا ‏بتوانند به نظامیان ایرانی آموزش بدهند و مراقب ایشان باشند. به علاوه، او قهوه‌چی و عکاس خود را هم ‏برده بود تا قلیان هم برای او چاق کنند. از دیگر افراد حاضر می‌توان به طبیب مخصوص شاه، معلم و ‏مترجم شاه، پزشک سفارت انگلیس و یکی از دبیران سفارت اشاره کرد. ‏

آغاز سفر اول ناصرالدین شاه به فرنگ

با توجه به توضیحاتی که گفتیم، شاه با این همراهان به بندر آستارخانِ روسیه رفت و در آنجا میرزاملکم ‏خان، وزیر ایران در انگلستان، و برادرش میکائیل نیز به او اضافه شدند. آنها این مسیر را با یک قایق شروع ‏کردند و از رودخانه ولگا گذشتند تا به قطار رسیدند. در خاطرات ناصرالدین شاه از سفر اول به فرنگ آمده ‏است که این اولین قطاری بود که آنها در عمر خودشان می‌دیدند. در ادامه مسیر وی و همراهانش به مسکو ‏رفتند و در آنجا ماندند. ‏

ولی در آن مدت شاه سوگلی خود را به تهران برگرداند و با باقی همراهانش به ایستگاه سن پترزبورگ ‏رفتند تا خانواده سلطنتی کشور روسیه را ملاقات کنند. در این روز برنامه‌های زیادی جهت پذیرایی از آنها ‏ترتیب داده شد که شامل رژه نظامی، مجلص رقص، تئاتر و بازدید از جاذبه‌های دیدنی می‌شدند. البته ‏منشی شاه تمامی اتفاقات روز شاه را از خود او می‌شنید و یادداشت می‌کرد تا خاطرات سفر ناصرالدین شاه ‏به فرنگ شکل بگیرد. ‏

سپس او به سمت آلمان، بلژیک، انگلستان، فرانسه، سوییس، ایتالیا، اتریش و عثمانی مسافرت کرد. در این ‏بین 84 نفر همراه او بودند و آنها با یک کشتی جنگی و با دو کشتی بخار نیروی دیایی سفر کردند. در آنجا ‏نیز برنامه‌ی خوشامدگویی ترتیب داده شد تا پسران ملکه و وزیر خارجه او را ببینند. در این سفر ناصرالدین ‏شاه محو تماشای بزرگی لندن، جمعیت زیاد و راه‌آهن‌های آنجا شد. وی مدام تمام مشاهدات خود را ‏یادداشت می‌کرد و در خاطرات سفر فرنگ ناصرالدین شاه آمده که او از ماشین چمن زنی، کالسکه بچه، ‏اسکله‌ها و خیایان‌هایی با چراغ گازی یاد کرده است. ‏

البته ظاهر شاه نیز برا اهالی لندن هم جذاب بود، زیرا آنها مدام به لباس درخشان و تزئین شده با سنگ ‏شاه ایران نگاه می‌کردند و برایشان تازگی داشت. حتی حضور او به قدری جالب بود که همگی مدام از هم ‏می‌پرسیدند که آیا شاه را دیده‌اید یا خیر! ‏

او در روز سوم به دیدن ملکه ویکتوریا رفت و نشانی به نام بند جوراب را از وی دریافت کرد، این نشان ‏بالاترین افتخار انگلستان به حساب می‌آمد. سپس او در دوم ژوئیه از انگلیس رفت و وارد فرانسه شد. او در ‏فرانسه و ایتالیا با رئیس جمهور و دیگر مقامات آنها ملاقات داشت. در نهایت وی بعد از دیدارهای سیاسی ‏در ایتالیا و اتریش، به عثمانی رفت و به ایران برگشت. ‏
این‌ها وقایعی بودند که در خاطرات ناصرالدین شاه از سفر اول به فرنگ آمده است و او از بودن در آنجا لذت ‏برد، مجالس رقص دید، با اپرا آشنا شد و همه‌ی این‌ها را نوشت. امیدواریم این داستان برایتان جالب بوده ‏باشد، چنانچه به سفرنامه‌های شاهان ایرانی علاقه دارید، مطالب وبلاگ گردشیران را از دست ندهید. ‏